Een ogenblik bezinning


Ieder geloof is verwerpelijk omdat het een geloof is. Geloven is over de schreef gaan. Zelfs als iedereen verkondigt dat 'over de schreef gaan' de enige ware oplossing is, blijft 'over de schreef gaan' de stap in de afgrond van de verdwazing.

Priesters uit de Rooms katholieke kerk heb ik altijd de nadruk horen leggen op het gezond verstand. Dat deden ze slechts na aanvaarding van openbaring en dogma's, dat wil zeggen na volledige negatie van het gezond verstand.

In alle talen geven mensen aan sommige woorden inhouden, die ze op de duur zelf niet meer beheersen. Zelfs woorden met een onbetwistbare, alles uitsluitende, exhaustieve betekenis krijgen door sommige mensen, filosofen zelfs, onverantwoorde inhouden. 'Niets' is daarvan het frappante voorbeeld. Bij herhaling is de krachttoer geprobeerd om aan 'niets' toch een zekere inhoud toe te schrijven. Als 'niets' evenwel de ontstentenis en ontkenning betekent van wat dan ook, dan blijft elke speculatie op enige inhoud een geestelijk geslaagde zelfmoordpoging.

In alle talen is ook het woord 'ziel' een uiterst dubieuze betekenisdrager. Naast de vele aanvaardbare gebruiksladingen tref je evenwel de hardnekkig weerkerende vaagheid aan: de ziel wordt onder andere - zoals Van Dale het woord in deze betekenis omschrijft - in bespiegelende of godsdienstige zin opgevat als een hoger beginsel, van goddelijke oorsprong en onsterfelijk geacht, als eeuwig en goddelijk deel van de mens. Die ziel staat diametraal tegenover het lichaam dat aards en sterfelijk is en waarmee de ziel slechts een oppervlakkige, tijdelijke band heeft.

In die zin opgevat is de ziel een dogma, opgelegd, niet ervaren. Sommige godsdiensten spreken zelfs van een ingestorte ziel. Te nemen of te laten. Dat is de zwakke plek van elk verzinsel.

Uiterst zeldzaam is rechtzinnigheid zonder kronkels en omwegen, zonder drogredenen en excuses. Wie er voordeel bij heeft, smokkelt de infaamste leugenachtigheid en Streberei zijn leven in onder het mom van menselijkheid en verdraagzaamheid. De werkelijke basis is hebzucht, zelfverheffing, machtsdrang.

Wie de macht heeft, wil die macht niet afstaan. Zij die zich priester noemen kunnen nooit enige argumentatie aanvaarden die hun macht als damp voor de zon doet verdwijnen.

De verwarring is groot. Angsten, vermoedens, verwachtingen, gedachten, betrachtingen, begeerten lopen door elkaar en doen een voedingsbodem ontstaan voor de waanzinnigste bevliegingen. Uit een opgeklopte hutspot aandoeningen bereiden 'ingewijden' een veelbelovende bevrijding. De verwarde, angstige mens die niets anders dan verlossing vraagt, acht zich daarmee uit zijn nood gered.


Dr. Fa Claes